Οι διώξεις και οι κραυγές για συγκάλυψη (και πολιτικών) ευθυνών
Περισσότεροι από 786.000 πολίτες έχουν ήδη υπογράψει το ψήφισμα-πρωτοβουλία της Μαρίας Καρυστιανού, μητέρας ενός εκ των 57 θυμάτων στα Τέμπη, και ζητούν αναθεώρηση του Συντάγματος, ενεργοποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών και κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας, προκειμένου να αποδοθούν και πολιτικές ευθύνες για την πολύνεκρη μετωπική σύγκρουση τρένων της 28ης Φεβρουαρίου 2023.
Οι συγγενείς των θυμάτων δηλώνουν με κάθε τρόπο και με κάθε ευκαιρία, πως από την πρώτη στιγμή μέχρι και σήμερα, έναν χρόνο μετά, επιχειρείται συγκάλυψη των ευθυνών για τα αίτια που οδήγησαν στη σιδηροδρομική τραγωδία. Την επόμενη της μετωπικής σύγκρουσης των τρένων ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε μέσω διαγγέλματος ότι «όλα δείχνουν πως το δράμα οφείλεται, δυστυχώς, κυρίως σε τραγικό ανθρώπινο λάθος».
Ωστόσο, τα συστήματα ελέγχου της κυκλοφορίας, τα συστήματα φωτοσήμανσης ή σηματοδότησης του σιδηροδρομικού δικτύου, τα συστήματα επικοινωνίας σταθμών και τρένων βαραίνουν τόσο τον ΟΣΕ όσο και την Hellenic Train πρωτογενώς, αλλά και την Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) -φορείς που υπάγονται και ελέγχονται από το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, βάσει του νομικού πλαισίου που ισχύει και εφαρμόζεται- όπως επισημάνθηκε κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου των συγγενών των θυμάτων.
Διώξεις έχουν ασκηθεί -μέχρι στιγμής- σε 33 πρόσωπα, εκ των οποίων 15 είναι στελέχη του ΟΣΕ, 16 στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ και δύο στελέχη της Hellenic Train. Προσωρινά κρατούμενοι έχουν κριθεί ο σταθμάρχης Λάρισας που είχε βάρδια την ώρα του δυστυχήματος και που διορίστηκε με αδιαφανείς διαδικασίες, καθώς και ο τότε επιθεωρητής κυκλοφορίας του ΟΣΕ.
Το επόμενο διάστημα, εκτιμάται ότι ενώπιον ανακριτικών αρχών θα απολογηθούν ακόμα 15 πρόσωπα, μεταξύ των οποίων στελέχη και υπάλληλοι ΕΡΓΟΣΕ, αλλά και υπάλληλοι του υπουργείου Μεταφορών. Η άσκηση δίωξης εις βάρος τους έγινε στο τέλος Ιανουαρίου και μετά τις προθεσμίες που έλαβαν, αναμένεται να απολογηθούν στις 7 Μαρτίου.
Κατά περίπτωση οι κατηγορούμενοι αντιμετωπίζουν το κακουργηματικού χαρακτήρα αδίκημα της διατάραξης της ασφάλειας συγκοινωνιών, με αποτέλεσμα τον θάνατο πολλών ανθρώπων διά παραλείψεως και τα πλημμελήματα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατά συρροή, της βαριάς σωματικής βλάβης και της ελαφριάς σωματικής βλάβης.
Συνολικά τέσσερις δικογραφίες έχουν σχηματιστεί για την υπόθεση, ενώ η έρευνα για το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών συνεχίζεται, με βασική αυτή που διενεργεί ο τακτικός εφέτης ανακριτής, Σωτήρης Μπακαΐμης, στη Λάρισα.
Η δίωξη για παράβαση καθήκοντος του πρώην περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Κώστα Αγοραστού, ξεχωρίζει καθώς δεν αφορά αυτό καθαυτό το έγκλημα των Τεμπών, αλλά το γεγονός ότι μπαζώθηκε το σημείο του δυστυχήματος. Το μπάζωμα κόστισε 650.000 ευρώ και εγκρίθηκε σε μόλις 15 μέρες από μία Επιτροπή που συνεδρίασε δύο φορές και συμμετείχαν ο τότε υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, αρμόδιος για θέματα κρατικής αρωγής και αποκατάστασης από φυσικές καταστροφές, Χρήστος Τριαντόπουλος, ο τότε υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, μαζί με τον πρώην περιφερειάρχη – όπως τόνισε η κυρία Καρυστιανού, καταθέτοντας στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής. Σημειώνεται ότι η Εξεταστική για τα Τέμπη ολοκληρώθηκε χωρίς την κατάθεση κρίσιμων μαρτύρων και διεκόπη πριν καν φτάσει τμήμα της δικογραφίας από το Συμβούλιο Εφετών Λάρισας στη Βουλή, με απόφαση της κυβερνητικής πλειοψηφίας.
Παράλληλα, σε εξέλιξη είναι η έρευνα από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για εγκλήματα σχετιζόμενα με την εκτέλεση συμβάσεων για τα συστήματα ασφαλείας στον ελληνικό σιδηρόδρομο και την περιβόητη Σύμβαση 717, που ξεκίνησε λίγους μήνες πριν τη σιδηροδρομική τραγωδία. Η Σύμβαση 717 -που υπεγράφη το 2014, με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2016- αν είχε εκτελεστεί, τότε θα υπήρχε Σύστημα Σηματοδότησης και Τηλεδιοίκησης για το σιδηροδρομικό τμήμα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας, συμπεριλαμβανομένου του τμήματος κοντά στα Τέμπη, όπου σημειώθηκε η μετωπική σύγκρουση τρένων.
Το 2019 υπογράφηκε Συμπληρωματική Σύμβαση σχετικά με το ίδιο έργο, με την οποία τροποποιήθηκε το αρχικό φυσικό αντικείμενο της «717». Η Συμπληρωματική Σύμβαση προέβλεπε την κατασκευή ενός εντελώς νέου συστήματος Σηματοδότησης με νέες μονάδες τηλεμετρίας, ώστε να είναι δυνατή η επικοινωνία και η μετάδοση δεδομένων μεταξύ των σιδηροδρομικών σταθμών, καθώς και από τους σιδηροδρομικούς σταθμούς στα κέντρα ελέγχου. Και οι δύο Συμβάσεις συγχρηματοδοτήθηκαν από το Ταμείο Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο του προγράμματος «Εκσυγχρονισμός Σηματοδότησης-Τηλεδιοίκησης και εγκατάσταση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Ελέγχου Αμαξοστοιχιών (ETCS)», με την συνεισφορά της ΕΕ να ανέρχεται σε ποσοστό 85%.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διώκει 23 πρόσωπα που καλούνται σε απολογία, σήμερα, ενώ τα εγκλήματα για τα οποία κατηγορούνται τιμωρούνται με ποινές κάθειρξης έως 10 ετών και χρηματική ποινή.
